 |
| een groepsfoto met apostelen (niet ApGen) |
In het ApGen worden we al geruime tijd voorbereid op veranderingen. Dit moet ik goed zeggen, want veranderen is zo ongeveer een continu proces geworden. Je hebt immers veranderingen en veranderingen. Zo zijn er veranderingen die zo voor de hand liggen, dat je ze nog maar nauwelijks opmerkt. Het niet meer afsluiten van een eredienst met een gezongen drie keer "amen", is er zo eentje voor mij. En er zijn natuurlijk veranderingen waarvan je weet dat ze weerstanden gaan oproepen of waar door velen minimaal flink op moet worden gekauwd.
Zo is tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van 16 januari duidelijk geworden dat apostel Wiegman dit jaar met pasen zijn verantwoordelijkheid gaat overdragen en bovendien dat deze overdracht aan meer dan één persoon zal plaatsvinden.
Veel meer is er niet bekend en dit roept natuurlijk wel de nodige vragen op. Zoals, zal de functienaam van apostel nog aangehouden worden? Zo ja, krijgen we dan meer apostelen? Zo nee, wat betekent dit dan voor de naam van het apostolisch genootschap? Zonder dat hij hier uitspraken over deed, ging apostel Wiegman nog wel in op de betekenis van het woord apostel, n.l. brenger van de goede boodschap. Dit verbreedde hij echter (en overigens, in mijn optiek, terecht) naar een verantwoordelijkheid van een ieder. Die boodschap brengen we allemaal en wel door de manier waarop we in het leven staan.
Ik vermoed dus dat we apostolisch blijven, maar dat we de functie van apostel vaarwel gaan zeggen.
Maar dit is gissen.
Dat we op dit punt zijn aangekomen, kan eigenlijk voor niemand een verrassing zijn. Immers, door apostel J.L. Slok werd er al voortdurend op gehamerd dat het brengen van de "christusgezindheid" (echt zo'n heerlijk apostolisch woord) niet alleen de verantwoordelijkheid van de apostel kan zijn: daar zijn we allemaal verantwoordelijk voor. Apostel Riemers begreep dat deze beweging alleen kans van slagen zou hebben, als de dominante en centrale rol van de apostel zou worden omgebogen: hij begon de dialoog op ooghoogte. Apostel Wiegman vond ik, eerlijk gezegd, hierin minder duidelijk, behalve dan dat hij zeer regelmatig, in navolging van zijn vader, riep dat de meeste voorgangers "in de zaal zaten". Ook durfde hij het aan om mee te bewegen met gemeenschappen en experimenten om de "klassieke" context van een apostolische gemeente (voorganger, kring van geestelijk verzorgers, broeders en zusters; eredienst op zondag) te verbreden en nieuwe vormen en structuren eens uit te proberen. Ook was wel duidelijk dat hij hierin gezamenlijk optrok met de beide landelijk voorgangers.
Vanuit de klassieke organisatieleer, is een ijzeren wet dat "structuur volgt strategie"(A.D. Chandler). Dat is ook wel logisch. Immers, structuur heeft als belangrijke doelstelling het besluitvormingsproces zo goed mogelijk te faciliteren. Door een heldere structuur, die past bij de doelstellingen van de organisatie, komt informatie op die plaatsen terecht waar ook een besluit kan worden genomen. Bovendien helpt een structuur die goed aansluit, ook om het gewenste gedrag (om de doelstellingen te kunnen bereiken) uit te lokken.
Nu kan je betogen dat de genoemde wijziging een structuurwijziging is. Immers, je verandert (in ieder geval) de topstructuur van het ApGen. Een kritische beschouwer zal zich kunnen afvragen, wat er dan in de doelstellingen is gewijzigd, wat een structuurwijziging rechtvaardigt. Nota bene, een structuurwijziging die dwars tegen een al decennia gewortelde cultuur lijkt in te gaan.
Een gewaagde stap.
Ik vermoed dat er helemaal niet zoveel is gewijzigd in de doelstellingen, behalve dan de toenemende behoefte om maatschappelijk relevant te zijn. Het ApGen is sinds haar oprichting in de jaren vijftig van de vorige eeuw (in golfbewegingen) meer of minder een gesloten gemeenschap geweest. Ze was dan ook in belangrijke mate intern gericht, terwijl haar belangrijkste doelstelling nu juist is om mensen te inspireren om in liefde te werken aan een menswaardige wereld (statuten, artikel 1.3.1). Dit geeft aan dat apostolischen, vanuit hun geloof en inspiratie, nu juist actief in de wereld werkzaam zouden moeten zijn. Dat gaat dus (veel) verder dan door en voor elkaar in mooie gemeenschappen.
De afgelopen jaren zijn hiervoor dan ook al vele initiatieven ontwikkeld, op niveau van lokale gemeenschappen en landelijk. Voorzichtigheidshalve moet echter ook worden opgemerkt dat het ApGen, anders dan vele andere kerken, nauwelijks een traditie heeft ontwikkeld in het werken in de wereld en hier dus echt een inhaalslag zal moeten maken (ook in het kader van maatschappelijke relevantie): het diakonaat, in de kerken het orgaan om in de wereld werkzaam te zijn, is binnen het ApGen nooit tot ontwikkeling gekomen. Diakenen zijn al vrij snel "dienenden" geworden met vooral taken in de eigen gemeente.
Enerzijds is er dus een toenemende druk vanuit lokale gemeenschappen om beleidsruimte; anderzijds de constatering dat vele apostolischen toch wel blijven "hangen" in het centralistische (apostelgerichte) denken. Niet voor niets is er tijdens de voorlichtingsavond van 19 januari een bijna continue oproep gedaan aan broeders en zusters voor initiatieven en ideeën om onze plaats in de wereld meer zichtbaar te doen zijn.
De structuur begint het ApGen dus in haar doelstellingen te knellen. Een structuur die diep wortelt in haar cultuur. Kijk maar naar de meeste geschiedenisboeken die over de apostolische beweging zijn geschreven: dit zijn geschiedenissen van individuele apostelen: zij vormen het alpha en omega van de beweging.
Om te komen tot een verbreding in verantwoordelijkheden, een doorbreken van het centralistische denken, is er dus een structuurmaatregel nodig. Het zal echter voor iedereen duidelijk zijn dat ook dit een stap is in een ontwikkeling die hiermee nog zeker nog niet is afgerond.
Het lot van het ApGen wordt steeds meer in handen gelegd van de broeders en zusters en haar lokale gemeenschappen. Dit is weliswaar een noodzakelijke, maar ook bijzonder spannende stap: nemen zij hun verantwoordelijkheid...
Een aangepaste versie van deze blog werd gepubliceerd op "Op de keper beschouwd":
Dankjewel Erik. Het is een helder verhaal en ja ook wij hebben zorg. maar laten we elkaar niet loslaten. Weet alles is al besloten en onze inbreng is minimaal. Wij denken met een mooi en goed gevoel aan jou, dankzij onze Goudse jaren!!
BeantwoordenVerwijderenJe kunt je afvragen op welke manier de "gewone leden " dan hun verantwoordelijkheid moeten gaan nemen. In de vroegste tijden gingen mensen s'avonds na hun werk op "pioniers-arbeid ". Mijn opa ging voor de oorlog nog gewoon huis-aan-huis om het "woord Gods "te verspreiden. En in het ApGen wassen het ook altijd al een axioma dat je de "gezindheid "in het dagelijks leven uit diende te dragen.
BeantwoordenVerwijderenEr lijkt sprake van een vreemde paradox: enerzijds lijkt er een behoefte aan zingeving in de maatschappij nu oude verbanden zoals kerk, vakbond, politieke partij minder invoedrijk zijn -in elk geval veel minder aanhang hebben. Mensen zijn makkelijk beïnvloedbaar en lopen snel achter nieuwe hypes aan. Niets voor niets kan het gebeuren dat iemand die zich elke dag voor een webcam opmaakt massa's"volgers krijgt en als "influencer "wordt aangemerkt. En iemand die een diepzinnig stuk schrijft krijgt nauwelijks aandacht. De belangstelling van "het publiek "lijkt vluchtiger en oppervlakkiger te zijn geworden .
Als er een grotere groep " mogelijke belangstellenden "bereikt moet worden dan is het een idee om naast zendtijd op de radio ook eens te denken aan toegankelijke
on-line zingevings bijeenkomsten, actief gebruik van Facebook etc. Dingen die de kern van het ApGen raken en toch laag-drempelig zijn.
Ben benieuwd hoe dit uit gaat pakken in het voorjaar. Voor zo ver ik weet is er altijd al de nadruk op gelegd dat elke apostolische de gezindheid die hij in het ApGen ervoer uit diende te dragen, waar hij of zij zich ook bevond. Op deze manier zou het gedachtengoed ooit zich verder verspreiden. Ik weet nog dat ik op de "tussen-catechisatie" zat ( zo heette dat toen nog ) en dat er gezegd werd: "eens zullen alle mensen denken zoals wij. Als ik daar niet in zou geloven dan kan ik net zo goed nu de deur uitlopen...Maar goed dat ik van huis uit ook een portie nuchterheid heb mee gekregen want in die illusie heb ik nooit geloofd. Het lijkt me ook niet nodig en zeker niet realistisch gezien de beperkte omvang van het ApGen als organisatie . Wel heb ik in de praktijk gezien hoe deze levensopvatting van het ApGen mensen kon veranderen in positieve zin. Het benadrukken van eigen verantwoordelijkheid ( in plaats van te hopen op interventie van een hogere macht ) ; en het werkelijk in praktijk proberen te brengen - met vallen en opstaan - van de beginselen van de Meester van Nazareth heeft voor velen veel goeds gedaan. En of er nu een Apostel is of straks meerdere "bestuurders" ( wel een erg klinisch woord als het gaat om diegenen die leiding geven aan een geestelijke stroming ) , het gaat er om vast te houden aan de beginselen waar het ApGen sinds de tweede helft van de twintigste eeuw mee gestart is. Destijds in een streng en donker kostuum, nu in een modern en open jasje.
BeantwoordenVerwijderen