Beelden

de schepping van Adam - Michelangelo

Laten we een gedachtenexperiment uitvoeren.

Ik zeg:

"hond."

Nu kijk ik u, lieve lezer, aan en vraag u om de hond te beschrijven waar u op dit ogenblik aan denkt.

U beschrijft een kortharige teckel.

Heel goed.

Inderdaad, een hond.

Nu vraag ik een andere lezer om de hond die zij in gedachten heeft te beschrijven. Dat blijkt een Duitse Herder te zijn.

Ook dat is een hond. Toevallig twee honden waar ik niet snel aan zal denken als iemand het over een hond heeft. Ik zou eerder aan een Engelse Cockerspaniël denken. Heel simpel, omdat er op dit ogenblik twee van die diertjes naast me in hun mand liggen te slapen.

De variabelen zijn enorm en onze gedachten gaan blijkbaar alle kanten op bij het woord "hond".

Het wordt nog leuker als ik u vraag om te beschrijven wat voor gevoel u krijgt bij het woord "hond".

Ook hier zien we allerlei variaties ontstaan.

Immers, de één ervaart een hond als een trouwe huisgenoot; de ander als een betrouwbare hulp; weer een ander vindt honden maar griezels en er zijn er zelfs die honden smerige beesten vinden. Kortom, er is geen pijl op te trekken.

En toch zijn we het er over eens dat we het over een "hond" hebben.

Ik zou hetzelfde experiment kunnen uitvoeren met het woord "stoel" of "lamp". Het maakt niet zoveel uit, alhoewel de emoties bij deze woorden mogelijk wat minder sterk uiteen zullen wijken.

Maar dan noem ik het woord "God"...

Hier gebeurt waarschijnlijk iets wonderlijks. Ik vermoed namelijk dat hier de emotie het beeld volledig zal kleuren. Mogelijk dat u zelfs begint met de emotie in plaats van het beeld te beschrijven. Of u begin omstandig dan wel kortaf te verklaren "dat u niet in God gelooft."

Maar laat ik dan mijn vraag herhalen:

welk beeld heeft u in gedachten wanneer u aan "God" denkt?

Geen emotie, geen relatie, maar een beeld...

zoals die hond of die stoel...

Ik realiseer me dat dit ook voor mij een lastige vraag is.

Een vriendin zei me ooit dat zij dan toch moest denken aan een man met een grote, witte baard die op een wolkje ergens boven ons zweefde. Zo ongeveer als Michelangelo op onnavolgbare wijze God in de Sixtijnse kapel verbeeldde, op het moment dat hij Adam aanraakt en het leven schenkt. Ademloos kan ik hier naar kijken en ik verbeeld me geen moment naar een beeld uit de werkelijkheid te kijken. En toch raakt het mij.

De schildering helpt mij op weg in mijn relatie met God.

Nog een ander beeld, tot slot.

Liefde.

Ik denk dan aan Anita met wie ik al ruim dertig jaar het levenspad deel. Een heel persoonlijk beeld die voor mij alleszeggend is.

En waarschijnlijk zegt ze u helemaal niets. En toch zal u het begrijpen. Dat wil zeggen, vanuit uw referentiekader. We begrijpen elkaar ongeveer. Zoals bij dat beeld van die hond, waarbij u dacht aan een kortharige teckel en ik aan die engelse cockerspaniël. Twee totaal verschillende honden, maar voldoende om elkaar te begrijpen.

Zouden we ook zo over de schepping en de liefde kunnen spreken bij ons beeld van God? Waarschijnlijk vanuit totaal verschillende beelden, maar voldoende om elkaar te begrijpen?

Ergens denk ik steeds maar dat een dergelijke benadering van het vraagstuk God ons verder zal helpen dan die heilloze discussie over "wel" of "niet" geloven in.

Want het oude verbondsvolk, de Joden, zeiden al over God, Jahweh: "Ik ben die ik ben..."

Nou u weer...